Zgodnie z art. 888 kodeksu cywilnego darowizna to forma umowy, w ramach której darczyńca zobowiązuje się do nieodpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Po każdej stronie umowy może się znaleźć po kilka osób. Przedmiotem darowizny zazwyczaj są rzeczy materialne (np. samochód), nieruchomości, a także określona kwota pieniężna. W przypadku darowizny mieszkania umowa musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego.
Przekazać można też określone prawo, np. do użytkowania wieczystego, własnościowe prawo do lokalu spółdzielczego. Darowizna miewa też formę umorzenia zobowiązania – dzieje się tak, gdy np. rodzice pożyczają dziecku dużą sumę pieniędzy, ale decydują się umorzyć dług. Darowizna jest bezpłatnym świadczeniem, ale trzeba je rozliczyć z urzędem skarbowym. Sprzedaż mieszkania uzyskanego w ramach tej umowy cywilnoprawnej również wymaga uregulowania zobowiązania podatkowego.
Ile wynosi podatek od darowizny?
Podatek od darowizny jest ściśle określony w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Jego wysokość jest ściśle uzależniona od stopnia pokrewieństwa lub spowinowacenia pomiędzy darczyńcą a obdarowanym. Ustawa określa trzy grupy podatkowe.
I grupa podatkowa:
- małżonkowie,
- zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki itd.),
- wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie itd.),
- rodzeństwo,
- pasierb,
- ojczym/macocha,
- zięć/synowa,
- teściowie.
II grupa podatkowa:
- zstępni rodzeństwa (np. siostrzeńcy, bratankowie, ich dzieci, wnuki),
- rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa (np. bratowa) i rodzeństwo małżonków (np. siostra męża), małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.
III grupa podatkowa:
Jak obliczyć podatek od darowizny?
Ważna jest też informacja, jak obliczyć podatek od darowizny. Wylicza się go od wartości wykraczającej ponad kwotę wolną od podatku. Jest ona zależna od grupy podatkowej, do której należy darczyńca i obdarowany, a wynosi:
- 9 637 zł – dla I grupy podatkowej;
- 7 276 zł – dla II grupy podatkowej;
- 4 902 zł – dla III grupy podatkowej.
Jaki podatek od darowizny należy więc zapłacić? Podatek od darowizny wynosi 3-20%. Jego konkretna wysokość zależna jest od grupy podatkowej oraz kwoty darowizny ponad limit wolny od podatku.
I grupa podatkowa
- do 10 278 zł nadwyżki – podatek wynosi 3%;
- 10 278-20 556 zł nadwyżki – podatek wynosi 308,30 zł i 5% od nadwyżki ponad 10 278 zł;
- ponad 20 556 zł – podatek wynosi 822,20 zł i 7% od nadwyżki ponad 20 556 zł.
II grupa podatkowa
- do 10 278 zł nadwyżki – podatek wynosi 7%;
- 10 278-20 556 zł nadwyżki – podatek wynosi 719,50 zł i 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł;
- ponad 20 556 zł – podatek wynosi 1 644,50 zł i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł.
III grupa podatkowa
- do 10 278 zł nadwyżki – podatek wynosi 12%;
- 10 278-20 556 zł nadwyżki – podatek wynosi 1 233,40 zł i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł;
- ponad 20 556 zł – podatek wynosi 2 877,90 zł i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł.
Jeżeli w ramach darowizny otrzymamy pieniądze, to sprawa jest prosta. Natomiast w przypadku darowizny w innej formie, należy oszacować jej wartość zgodnie z wartością rynkową. Warto pamiętać, że jeżeli zostanie ona zaniżona, to urząd skarbowy może zlecić wycenę i naliczyć karne odsetki. Dodatkowo w przypadku, gdy przekracza ona 30%, to możemy zostać obciążeni kosztami wyceny.
Kiedy przysługuje zwolnienie od podatku od darowizny?
Kodeks cywilny przewiduje również zwolnienie od podatku od darowizny. Przede wszystkim nie trzeba go płacić, gdy wartość darowizny mieści się w granicach kwot wolnych od podatku. Trzeba jednak sobie uświadomić, że wartość rynkowa przekazanych dóbr od jednej osoby sumuje się w ciągu 5 lat. Dlatego, jeżeli ta sama osoba udziela nam kilku darowizn w ciągu tego czasu, to trzeba dodawać kwoty.
W przypadku, gdy darczyńcą jest osoba z najbliższej rodziny, to przysługuje nam jeszcze jedno zwolnienie. Podatek od darowizny może być całkowicie zniesiony, ale trzeba spełnić kilka warunków. Przede wszystkim darczyńcą powinna być osoba, która znajduje się w pierwszej grupie podatkowej. Dodatkowo obdarowany musi w ciągu pół roku od momentu otrzymania darowizny zgłosić ją w urzędzie skarbowym. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy sami dowiadujemy się o darowiźnie po upływie tego czasu. Wówczas zgłoszenia należy dokonać w ciągu pół roku od otrzymania takiej informacji. W zgłoszeniu należy również udokumentować otrzymaną darowiznę. Jeżeli przedmiotem umowy były pieniądze, to należy również udokumentować ich przekazanie na rachunek bankowy. Zdarza się, że darowana kwota trafia do innej osoby, wówczas w umowie darowizny należy zaznaczyć, że konkretna suma trafi, np. na konto dewelopera.
